* Kitap çantaya atıp herhangi bir yerde sıranızı beklerken ya da sohbet arasındaki kısacık molalarda bile göz gezdirebileceğiniz tarzda...
* Macar yazarlardan Magda Szabo'nun yeri bende bir başkadır. Hatta çok uzun zamandır baskısı olmayan İza'nın Şarkısı'nı Yky bastı, ilgilenenlere duyurulur 😄 Hatta hemen aldım okudum ancak hala blog paylaşımını hazırlayamadım:)
BİR DAKİKALIK ÖYKÜLER
Yazarı: İstvan
ÖRKENY
Orijinal
Adı: Egyperces Novellak
Türü: Öykü
Yayın
Hakları: Sel Yayıncılık
- 1.
Baskı: Haziran 2004 2.Baskı: Kasım
2004 3. Baskı: Şubat 2017
Kapak
Tasarımı: Gülay Tunç
Macarcadan
Çeviren Sevgi Can Yağcı Aksel
- 111 sayfa
Kitaptan Alıntılar;
* İlk büyük
başarısı Totek / Tot'lar absürd tiyatronun Macaristan'daki ilk örneğidir.
* Bir Dakikalık
Öyküler, Fransızca çokanlamlı Minimythes adıyla, 1969'da Paris'te Kara Mizah
Büyük Ödülü'nü kazanmıştır.
* Öykülerin
başlıklarına lütfen dikkat edelim. Yazar kısa ve öz olmalarına özen göstermiş,
gelişigüzel adlar seçmemiştir. Tramvaya bineceğimiz zaman önce numarasını
okuruz değil mi? İşte öykülerden önce de aynı dikkatle başlıkları okumak
gerekir. Ancak yalnızca başlıkların okunması elbette yeterli olmayacaktır. Önce
başlık, sonra öykü. Önerilen tek okuma yöntemi budur.
Dikkat! Anlayamadığınız öyküyü tekrar okuyun lütfen! Hala
anlamıyorsanız sorun okurda değil öyküdedir. Okur aptal olmaz, olsa olsa
öyküler kötüdür!..
* İnatçı Baskı Hatası
Düzeltme-
Gazetemizde, geçtiğimiz salı günü yayımlanan bir haberde,
İsveç Bilimler Akademisi tarafından, fahri doktora unvanı veriken Macar
bilimadamının adı yanlışlıkla 'Dr. Peter Pal Palpeter' olarak aktarılmıştır.
Üstelik yalnız haberde değil, haberin başlığında da 'Peter Pal Palpeter' adı
yanlış kullanılmıştır.
Değerli Macar bilimadamının adı 'Dr. Peter Pal Palpeter'dir.
* Her birimizin
bildiği başkadır bu hayatta ve kimse kimsenin boşluğunu dolduramaz.
* Puli - Özel bir
Macar çoban köpeği cinsi.
* 'Bir de,' dedi,
'mezara elektrik hattı çekilecek.'
Mühendis ve satıcı hep bir ağızdan, 'Elektrik mi?' diye
hayretle sordu. 'Mezarda elektriğin işi ne?'
'Bu da soru mu!' dedi müşteri sinirlenerek. 'Karanlıkta mı
duracağız!'
* Meslek Onuru
Taş gibi adamım ben. Kendime hakim olmayı bilirim. Yılların
deneyimi, yeteneğimin takdir edilmesi, bütün geleceğim risk altındaydı; yine de
hiç belli etmedim.
'Ben bir hayvan sanatçıyım,' dedim.
'Ne yaparsın yani?' diye sordu müdür.
'Kuş sesi çıkarırım.'
'Üzgünüm, ama bunun modası çoktan geçti!' dedi eliyle işaret
ederek.
'Modası mı geçti? Nasıl olur? Bir kumrunun ötüşü; bir
serçenin, bıldırcının, bülbülün şakıması; martının çığlığı, tarlakuşunun
ezgileri?'
'Banal,' dedi müdür dudak bükerek.
Bu beni çok yaraladı ama hissettirmedim.
'Peki o zaman,' dedim nazikçe. Arkamı döndüm, açık
pencereden uçup gittim.
* Uzaktan
akrabamız, iyi eğitimli, centilmen, Başrahip Dr. Kniza, çakıl taşı olmam için
ısrar etti. Aslında vaat ettiği sonsuzluk ve sessizlik düşüncesi beni çekmişti
ancak annem tam tersini istiyordu. ... 'Git de yumurta ol evladım,' derdi
annem. 'Yumurta için doğum ve ölüm birdir. Kırılgan bir kabuğun içinde akıp
gider zaman. Bir yumurtadan her şey olabilir.'
* Bir Su Birikintisinin Anıları-
Tarih 22 Mart 1972'yi gösteriyordu. Bütün gün yağmur
yağmıştı. Çok uygun bir yerde biriktim ben. Anımsadıkça gülerim. Budapeşte'de
-Macaristan'ın başkenti- 13. Bölge, Drava Sokağı 7 numaralı evin önündeki
kaldırım göçüğüydü adresim.
İşte burada yaşadım. Çok kez ezildim. Üstüme basıp geçenler
bununla yetinmez, bir de arkalarına dönüp söverlerdi. Buraya yazılmayacak
çirkinlikte sözlerle... İki günlük su birikintiliğim süresince, başıma gelen
bunca şeyi sabırla göğüsledim.
Ayın yirmi dördünde güneş gökyüzünde parıldıyordu. Ne garip
bir paradoks! Bu güzelim hava benim sonum demekti. Kuruyup gittim işte. Daha ne
yazayım?
^-^
KEDİLER ^-^
* Macskajatek
(Kedi Oyunu, 1963) adlı novellası...
* 'Sen ne
arıyorsun benim tatlı, minik kedim?'
Topu aldı -tek yapabildiği şey buydu- ve olanca hızla oradan
ayrıldı.
Çirkin, yaşlı ve pis kokulu bir sıçan -kedi sanılan oydu-
birden acıyla irkildi. Hayatı boyunca hiç kimse bir kediyle konuştuğu gibi
konuşmamıştı onunla.
... Bir kedi olarak doğmuş olsaydı eğer, her şey ne kadar
farklı olurdu, diye düşündü o an.
Temmuz 2017
Yazar Hakkında Bilgi= Istvan
Örkeny, 1912 yılında Budapeşte'de doğan Yahudi asıllı Macar dramaturg ve yazar.
İlk öyküleri Keresztmetszet dergisinde yayımlandı. 1941'de
basılan ilk kitabı Tengertanc (Deniz Dansı) nedeniyle politik odakların
dikkatini üzerine çekti. 1942'de gönderildiği Rus cephesinden 1946'da
dönebildi. Cephedeyken yazdığı Voronyezs (Voronej, 1947) adlı oyunda dünyayı
saran savaş, işgal ve esaret atmosferini sert ve gerçekçi bir üslupla yansıttı.
1949'dan itibaren Gençlik Tiyatrosu'nun, 1951'den sonra Macar Halk Ordusu
Tiyatrosu'nun dramaturgluğunu üstlendi. 1956 ayaklanması sırasındaki siyasal
tutumu nedeniyle metin yayımlaması beş yıllığına yasaklandı.
Yayın yasağından sonra çıkan ilk kitabı Jeruzsalem
hercegnöje (Kudüs Prensesi) sansasyon yarattı. Bu dönemden sonra ürettiği
metinlerde radikal bir üslup değişikliği kendini gösterdi. Ayrıntılı epik
tasvirler ve psikolojik gerçekçilik yerine yoğun, groteks ve minimal bir tarza
yöneldi. Macskajatek (Kedi Oyunu, 1963) adlı novellası, Totek (Tot'lar, 1967)
adlı absürd oyunu ve Bir Dakikalık Öyküler'i (1968) yazarın son dönemde
ürettiği en bilindik eserleridir.
Bu süreçte Macaristan'ın en sevilen yazarlarından biri
haline gelen İstvan Örkeny, 1979 yılında, doğduğu şehirde hayatını kaybetti.
ARKA KAPAK –
Çağdaş Macar edebiyatının
önemli isimlerinden İstvan Örkeny tarafından ustalıkla kaleme alınmış birer
kara mizah örneği olan Bir Dakikalık Öyküler, kısa olmakla birlikte çok
değerlidir. Öncelikle okura zaman kazandırdıkları için. Öyküler oturarak ya da
ayakta; rüzgarda, yağmurda, karda, balık istifi bir otobüste, hatta birçoğu
yolda yürürken bile okunabilir.
Önerilen okuma biçimi: önce
başlık, sonra öykü. Anlaşılmayan öykü tekrar okunacak, yine anlaşılamıyorsa
sorun okurda değil öyküdedir.
Okur aptal olamaz, olsa olsa
öyküler kötüdür.
Kitaptan...
Defterimden...
Keyifli okumalarınız olsun.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder